Koncepcja Poznawcza – będąca alternatywą dla dwóch tradycyjnych koncepcji Behawiorystycznej i Psychodynamicznej. U podstaw leży założenie, że człowiek nie jest całkowicie sterowany przez środowisko zewnętrzne ani nie jest zależny od sił popędowych, ale raczej jest samodzielnym podmiotem , który samodzielnie i celowo działa. Człowiek przyjmuje i interpretuje informacje, nadaje im także wartość, podejmuje działania sprawując nad nimi kontrolę. Człowiek posiada umiejętność generowania informacji oraz wiedzy, dzięki temu rozwija on kulturę. Umysł człowieka posiada inteligencję, pamięć, zdolność myślenia abstrakcyjnego, właściwości te są wrodzone i rozwijane przez środowisko i kulturę. Centralnym składnikiem osobowości jednostki jest system informacji nazywany strukturą poznawczą (daje poczucie własnej tożsamości) , drugim jest środowisko zewnętrzne dostarczające informacji (metabolizm informacyjny). Człowiek posiada widzę (deklaratywną , proceduralną). Im więcej człowiek wie o otaczającym świecie,tym bardziej złożony jest jego system struktur poznawczych (ma bardziej rozwiniętą osobowość). Im bardziej abstrakcyjna jest struktura poznawcza człowieka tym łatwiej mu rozwiązywać ogólne problemy (uniezależniają człowieka). Informacje pochodzące z środowiska po ich przetworzeniu są włączane do struktur poznawczych, dlatego dłuższa izolacja powoduje zaburzenie procesu percepcji. Może także dojść do przeciążenia informacjami, ważna jest tu umiejętna selekcja i odrzucanie nie wartościowych.
Człowiek może poprzez abstrakcyjne myślenie tworzyć (psychologiczna P – pomysły nowe z punktu widzenia indywidualnej jednostki, historyczne H – prowadzi do odkryć nowych dla ludzkości). Model konfliktowy źródłem twórczości są konflikty, frustracje i wewnętrzne sprzeczności – praca twórcza zapobiega kryzysom egzystencjonalnym (Freud), Model spełnienia twórczość stanowi metodę realizacji jednostki, jest samo spełnieniem (Maslow) duża role w tym modelu odgrywa motywacja poznawcza pobudzająca poznanie świata. Proces twórczości ma charakter spontaniczny, nie jest przewidywalny, duża role odgrywa zjawisko olśnienia (rozwiązanie rodzi się nieświadomie). Teoria zeitgeistu – odkrycia zależna od fazy rozwoju społecznego i kulturalnego, odkrycie uzewnętrznia osobowość twórcy (wybitne jednostki rewolucjonizują naukę i łamią tradycyjne bariery). Środowisko, swoboda zewnętrznej realizacji może spełnić rolę stymulatora twórczości.
za:psychologia-teksty
Człowiek może poprzez abstrakcyjne myślenie tworzyć (psychologiczna P – pomysły nowe z punktu widzenia indywidualnej jednostki, historyczne H – prowadzi do odkryć nowych dla ludzkości). Model konfliktowy źródłem twórczości są konflikty, frustracje i wewnętrzne sprzeczności – praca twórcza zapobiega kryzysom egzystencjonalnym (Freud), Model spełnienia twórczość stanowi metodę realizacji jednostki, jest samo spełnieniem (Maslow) duża role w tym modelu odgrywa motywacja poznawcza pobudzająca poznanie świata. Proces twórczości ma charakter spontaniczny, nie jest przewidywalny, duża role odgrywa zjawisko olśnienia (rozwiązanie rodzi się nieświadomie). Teoria zeitgeistu – odkrycia zależna od fazy rozwoju społecznego i kulturalnego, odkrycie uzewnętrznia osobowość twórcy (wybitne jednostki rewolucjonizują naukę i łamią tradycyjne bariery). Środowisko, swoboda zewnętrznej realizacji może spełnić rolę stymulatora twórczości.
za:psychologia-teksty