Historia ludzkości pokazuje, iż od tysięcy lat człowiek stara się zrozumieć siebie, to w jaki sposób reaguje na otaczający go świat, to w jaki sposób myśli czy też funkcjonuje. Wielu znakomitych myślicieli próbowało tłumaczyć naturę człowieka ale żaden z nich nie podał dotąd pełnego i przekonywującego wyjaśnienia. W dużym stopniu ma na to wpływ fakt, iż samo pojęcie „człowiek” jest niezwykle trudne do zdefiniowania. Przez to kłopotliwym staje się badanie wszelkich zagadnień z nim związanych. Człowiek jest nie tylko ssakiem pochodzącym od małpy. W swoich działaniach nie kieruje się tylko zwierzęcym instynktem, który sprawia, że człowiek funkcjonuje w określony sposób. Nie tylko zaspokaja podstawowe potrzeby fizyczne, ale jest istotą niezwykle skomplikowaną, która zdolna jest do spontanicznych i nieprzewidywalnych działań. Mimo wielu trudności udało się znaleźć odpowiedzi na niektóre z pytań dotyczących człowieka. Badano owy problem z różnych punktów widzenia np.: fizjologicznego, filozoficznego czy psychologicznego. Czasem wnioski wyciągnięte z przeprowadzanych doświadczeń były ze sobą sprzeczne. Nic więc dziwnego, iż próby wyjaśnienia tego samego zagadnienia mogły zrodzić wiele kontrastowych hipotez. Mianowicie problem koncepcji psychologicznej człowieka może być rozumiany w zupełnie różny sposób. Wieloletnie badania prowadzone przez psychologów nad sformułowaniem koncepcji człowieka dały w rezultacie trzy główne teorie. Niezwykłe, iż jedno zagadnienie może być widziane z zupełnie innych stron. Każda ze stron przedstawia swoisty portret psychologiczny człowieka. Próbuje wyjaśnić też w jaki sposób funkcjonuje człowiek oraz daje wskazówki jak można go zmieniać.
Na początku XX wieku powstała szkoła behawiorystyczna. Jej założycielem był amerykański profesor John B. Watson, który twierdził, że psychologię należy studiować tak samo jak każdą inną dziedzinę nauki. Uważał, że jedynym i właściwym przedmiotem badań psychologii powinna być obserwacja ludzkiego zachowania. Behawioryści stworzyli własną koncepcję psychologiczną człowieka, która ujmowała go jako układ reaktywny. Tworząc ten wizerunek odrzucili dotychczasowy obraz człowieka autonomicznego, który działa pod wpływem pewnych stanów i sił wewnętrznych. Koncepcja behawiorystyczna przedstawia człowieka jako marionetkę, na która można wpływać oraz zmieniać jej zachowanie poprzez bodźce zewnętrzne. Behawioryści spostrzegali środowisko człowieka jako konfigurację bodźców (S), to właśnie te bodźce sterują reakcjami człowieka (R). Tak ujmowana jednostka jest całkowicie podporządkowana zewnętrznym zdarzeniom. Taki układ, czyli wszystkie reakcje zachodzące miedzy S i R są głównym obiektem badań psychologów. Koncepcja ta zaprzecza wpływom stanów wewnętrznych człowieka takich jak myśli, świadomości, cech osobistych czy charakteru na jego reakcje i działania. Taki punkt widzenia sprawił, że problem zdefiniowania ludzkiej koncepcji stał się prosty i bardziej klarowny, ułatwiło to badania i wyciąganie wniosków. Przy tym jednak tworzył obraz człowieka działającego niczym maszyna, pozbawionego własnej aktywności i samodzielności.
Koncepcja behawiorystyczna wprowadziła pojęcie wzmocnienia, które oznacza konsekwencję zachowania. Istnieją różnorodne wzmocnienia np.: wzmocnienia pozytywne (oznaczające nagrody) i wzmocnienia negatywne (oznaczające kary). Celem wzmocnień jest sterowanie zachowaniem człowieka udaje się to przy odpowiednim doborze wzmocnienia i odpowiedniej procedurze stosowania nagród. Procedura ta oznacza system reguł decydujących o częstotliwości przyznawania nagrody lub kary oraz ustalenie za co można otrzymać dane wzmocnienie.
Dużym osiągnięciem psychologów było również stworzenie tzw. inżynierii behawiorystycznej, która oznacza zbiór metod, strategii oraz technik modyfikacji zachowań człowieka. Wszelkie zmiany mogą być stosowane zarówno na osobach normalnych jak i na chorych psychicznie. To sprawia, iż ta technologia zachowania ma szeroki zakres zastosowania.. Jest metodą eliminacji zaburzeń reakcji na bodźce np.: lęk, agresja lub gniew.
Próby wyjaśnienia zagadnień dotyczących człowieka zrodziły koncepcję psychodynamiczną. Najbardziej znaną wersją tej koncepcji jest psychoanaliza stworzona przez Zygmunta Freuda. W późniejszych latach została radykalnie zmieniona, zostały do niej wprowadzone nowe pojęcia a część hipotez Freuda obalona. Koncepcja ta ukształtowała zupełnie nowy portret człowieka, ujmując go jako istotę słabą. Tą niedoskonałą i nieporadną istotą kierują wewnętrzne siły, które są nieświadome dla niego, i między którymi często zachodzą konflikty. Według tej koncepcji wszelkie działania człowieka spowodowane są w znacznej mierze przez wewnętrzne siły motywacyjne. Siły te określane są pojęciami popędów, potrzeb i dążeń. Psychoanalitycy wprowadzili również pojęcie socjalizacji człowieka. Termin ten oznacza wszystkie procesy kształtowania popędów oraz programy ich osiągania poprzez oddziaływania warunków społecznych i kulturalnych.
Koncepcja psychoanalizy powstała głównie na podstawie badań i obserwacji pacjentów przeprowadzonych w gabinetach psychoterapeutów. To sprawia, iż koncepcja ma charakter kliniczny, przeważnie przedmiotem analizy były wszelkie patologie i zaburzenia psychiczne. Miało to także wpływ na stworzony obraz człowieka chorego, który nieświadomy swych pragnień i popędów, nie potrafi sobie radzić z wewnętrznymi konfliktami. To zaś sprawia, że człowiek tworzy mechanizmy obronne. Jednak one nie są w stanie wyeliminować rzeczywistych konfliktów. Represja, projekcja, racjonalizacja oraz substytucja to mechanizmy obronne wprowadzone przez psychoanalizę. Ich zadaniem może być usuwanie ze świadomości myśli o konfliktach, rzutowanie swoich własnych złych cech na inne osoby, ukrywaniu swoich prawdziwych motywów działania lub też na zastępowaniu celów nieosiągalnych na te bardziej dostępne.
Na początku XX wieku powstała szkoła behawiorystyczna. Jej założycielem był amerykański profesor John B. Watson, który twierdził, że psychologię należy studiować tak samo jak każdą inną dziedzinę nauki. Uważał, że jedynym i właściwym przedmiotem badań psychologii powinna być obserwacja ludzkiego zachowania. Behawioryści stworzyli własną koncepcję psychologiczną człowieka, która ujmowała go jako układ reaktywny. Tworząc ten wizerunek odrzucili dotychczasowy obraz człowieka autonomicznego, który działa pod wpływem pewnych stanów i sił wewnętrznych. Koncepcja behawiorystyczna przedstawia człowieka jako marionetkę, na która można wpływać oraz zmieniać jej zachowanie poprzez bodźce zewnętrzne. Behawioryści spostrzegali środowisko człowieka jako konfigurację bodźców (S), to właśnie te bodźce sterują reakcjami człowieka (R). Tak ujmowana jednostka jest całkowicie podporządkowana zewnętrznym zdarzeniom. Taki układ, czyli wszystkie reakcje zachodzące miedzy S i R są głównym obiektem badań psychologów. Koncepcja ta zaprzecza wpływom stanów wewnętrznych człowieka takich jak myśli, świadomości, cech osobistych czy charakteru na jego reakcje i działania. Taki punkt widzenia sprawił, że problem zdefiniowania ludzkiej koncepcji stał się prosty i bardziej klarowny, ułatwiło to badania i wyciąganie wniosków. Przy tym jednak tworzył obraz człowieka działającego niczym maszyna, pozbawionego własnej aktywności i samodzielności.
Koncepcja behawiorystyczna wprowadziła pojęcie wzmocnienia, które oznacza konsekwencję zachowania. Istnieją różnorodne wzmocnienia np.: wzmocnienia pozytywne (oznaczające nagrody) i wzmocnienia negatywne (oznaczające kary). Celem wzmocnień jest sterowanie zachowaniem człowieka udaje się to przy odpowiednim doborze wzmocnienia i odpowiedniej procedurze stosowania nagród. Procedura ta oznacza system reguł decydujących o częstotliwości przyznawania nagrody lub kary oraz ustalenie za co można otrzymać dane wzmocnienie.
Dużym osiągnięciem psychologów było również stworzenie tzw. inżynierii behawiorystycznej, która oznacza zbiór metod, strategii oraz technik modyfikacji zachowań człowieka. Wszelkie zmiany mogą być stosowane zarówno na osobach normalnych jak i na chorych psychicznie. To sprawia, iż ta technologia zachowania ma szeroki zakres zastosowania.. Jest metodą eliminacji zaburzeń reakcji na bodźce np.: lęk, agresja lub gniew.
Próby wyjaśnienia zagadnień dotyczących człowieka zrodziły koncepcję psychodynamiczną. Najbardziej znaną wersją tej koncepcji jest psychoanaliza stworzona przez Zygmunta Freuda. W późniejszych latach została radykalnie zmieniona, zostały do niej wprowadzone nowe pojęcia a część hipotez Freuda obalona. Koncepcja ta ukształtowała zupełnie nowy portret człowieka, ujmując go jako istotę słabą. Tą niedoskonałą i nieporadną istotą kierują wewnętrzne siły, które są nieświadome dla niego, i między którymi często zachodzą konflikty. Według tej koncepcji wszelkie działania człowieka spowodowane są w znacznej mierze przez wewnętrzne siły motywacyjne. Siły te określane są pojęciami popędów, potrzeb i dążeń. Psychoanalitycy wprowadzili również pojęcie socjalizacji człowieka. Termin ten oznacza wszystkie procesy kształtowania popędów oraz programy ich osiągania poprzez oddziaływania warunków społecznych i kulturalnych.
Koncepcja psychoanalizy powstała głównie na podstawie badań i obserwacji pacjentów przeprowadzonych w gabinetach psychoterapeutów. To sprawia, iż koncepcja ma charakter kliniczny, przeważnie przedmiotem analizy były wszelkie patologie i zaburzenia psychiczne. Miało to także wpływ na stworzony obraz człowieka chorego, który nieświadomy swych pragnień i popędów, nie potrafi sobie radzić z wewnętrznymi konfliktami. To zaś sprawia, że człowiek tworzy mechanizmy obronne. Jednak one nie są w stanie wyeliminować rzeczywistych konfliktów. Represja, projekcja, racjonalizacja oraz substytucja to mechanizmy obronne wprowadzone przez psychoanalizę. Ich zadaniem może być usuwanie ze świadomości myśli o konfliktach, rzutowanie swoich własnych złych cech na inne osoby, ukrywaniu swoich prawdziwych motywów działania lub też na zastępowaniu celów nieosiągalnych na te bardziej dostępne.
