Podobnie jak koncepcja behawiorystyczna tak samo psychoanaliza posiada wytyczne jak można wpływać na zachowanie człowieka. Psychoanalitycy sformułowali metody modyfikacji oraz sposoby leczenia zaburzeń emocjonalnych. Twierdzili, że przy pomocy odpowiednich środków psychologicznych takich jak słowo, mimika, więź emocjonalna stworzona między terapeutą a pacjentem jest wstanie korygować zaburzenia. Jest to powolny proces polegający na poznaniu konfliktów i lęków pacjenta oraz dokładnej analizie. Jednym z głównych celów tej metody jest kształtowanie świadomości człowieka.
Trzecią koncepcją, która przedstawia nowy portret psychologiczny człowieka jest psychologia poznawcza. Ona proponuje nam obraz człowieka samodzielnego, który obserwuje otaczający go świat, zbiera informacje, samodzielnie je przetwarza, wyciąga wnioski i podejmuje decyzje. Nie jest więc ani układem reaktywnym, sterowanym przez bodźce zewnętrzne, ani też istotą niedoskonałą, którą rządzą siły wewnętrzne. Wpływ na zachowanie człowieka według tej koncepcji mają informacje pochodzące z jego otoczenia oraz te, które wcześniej zapamiętał (system struktur poznawczych). Informacja nie manipuluje człowiekiem jak np.: bodźce zewnętrzne w behawioryzmie, stanowi pewien rodzaj materiału, który jest przetwarzany w procesie myślenia, przewidywania czy planowania działań. Takie sterowanie określane jest pojęciem sterowania poznawczego.
Psychologia poznawcza również przedstawia swoją wersję zmiany zachowania. W tej koncepcji podstawową metodą modyfikacji jest systematyczne i ukierunkowane wychowanie, które umożliwia człowiekowi lepsze poznanie. Więc poprzez poznanie, które jest tu niezastąpionym aktem zdobywania wiedzy, można wpłynąć na myślenie, posługiwanie się językiem, na pracę twórczą itp.
Przedstawione powyżej trzy koncepcje psychologiczne człowieka pokazują, że badania prowadzone nad ludzką psychiką nie są proste. Trzy koncepcje, jedno zagadnienie a wnioski i stworzone przez nie portrety człowieka tak różne od siebie, a nawet sprzeczne. Psychologia jest stosunkowo nową dziedziną nauki i nie wykluczone, iż w przyszłości powstaną kolejne koncepcje. Możliwe, że nawet bardziej trafne.
Psychologia eksperymentalna jak również psychologia stosowana opiera się na teoriach psychologicznych, na przykład terapia prowadzona na
pacjentach może mieć swoje korzenie w behawioryzmie, w psychoanalizie lub też opierać się na psychologii poznawczej.
Psychika ludzka jest nadal pełna tajemnic. Działania spontaniczne, heroiczne czyny, czy bezinteresowność wiemy, że człowiek czasem działa w niewytłumaczalny sposób. Człowiek ulega zmianom pod wpływem rozwoju techniki, nie tylko pod względem fizycznym ale też psychicznym. Tak jak kiedyś nie istniały choroby cywilizacyjne w medycynie tak samo mogą się pojawić zupełnie nowe schorzenia psychiczne w psychologii. Warunki życia społecznego ulegają wielu zmianom, coraz trudniej w nich na przykład o prywatność. To może powodować nowe źródła lęku. Nadal wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi.
Trzecią koncepcją, która przedstawia nowy portret psychologiczny człowieka jest psychologia poznawcza. Ona proponuje nam obraz człowieka samodzielnego, który obserwuje otaczający go świat, zbiera informacje, samodzielnie je przetwarza, wyciąga wnioski i podejmuje decyzje. Nie jest więc ani układem reaktywnym, sterowanym przez bodźce zewnętrzne, ani też istotą niedoskonałą, którą rządzą siły wewnętrzne. Wpływ na zachowanie człowieka według tej koncepcji mają informacje pochodzące z jego otoczenia oraz te, które wcześniej zapamiętał (system struktur poznawczych). Informacja nie manipuluje człowiekiem jak np.: bodźce zewnętrzne w behawioryzmie, stanowi pewien rodzaj materiału, który jest przetwarzany w procesie myślenia, przewidywania czy planowania działań. Takie sterowanie określane jest pojęciem sterowania poznawczego.
Psychologia poznawcza również przedstawia swoją wersję zmiany zachowania. W tej koncepcji podstawową metodą modyfikacji jest systematyczne i ukierunkowane wychowanie, które umożliwia człowiekowi lepsze poznanie. Więc poprzez poznanie, które jest tu niezastąpionym aktem zdobywania wiedzy, można wpłynąć na myślenie, posługiwanie się językiem, na pracę twórczą itp.
Przedstawione powyżej trzy koncepcje psychologiczne człowieka pokazują, że badania prowadzone nad ludzką psychiką nie są proste. Trzy koncepcje, jedno zagadnienie a wnioski i stworzone przez nie portrety człowieka tak różne od siebie, a nawet sprzeczne. Psychologia jest stosunkowo nową dziedziną nauki i nie wykluczone, iż w przyszłości powstaną kolejne koncepcje. Możliwe, że nawet bardziej trafne.
Psychologia eksperymentalna jak również psychologia stosowana opiera się na teoriach psychologicznych, na przykład terapia prowadzona na
pacjentach może mieć swoje korzenie w behawioryzmie, w psychoanalizie lub też opierać się na psychologii poznawczej.
Psychika ludzka jest nadal pełna tajemnic. Działania spontaniczne, heroiczne czyny, czy bezinteresowność wiemy, że człowiek czasem działa w niewytłumaczalny sposób. Człowiek ulega zmianom pod wpływem rozwoju techniki, nie tylko pod względem fizycznym ale też psychicznym. Tak jak kiedyś nie istniały choroby cywilizacyjne w medycynie tak samo mogą się pojawić zupełnie nowe schorzenia psychiczne w psychologii. Warunki życia społecznego ulegają wielu zmianom, coraz trudniej w nich na przykład o prywatność. To może powodować nowe źródła lęku. Nadal wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi.