Otello jest przykładem, jak zazdrość i zawiść są sprzężone ze sobą. Z psychoterapeutą Maciejem Musiałem rozmawia Dorota Karaś
Rodzimy się z zawiścią?
Tak.
A z zazdrością?
W pewnym sensie też. Jeden z nurtów współczesnej psychoanalizy mówi, że niemowlę rodzi się z pewną nieświadomą wiedzą na temat rzeczywistości. Na przykład, że dziecko przychodzi na świat, "wiedząc", że jest matka, która ma dobry pokarm dla niego. W rozwoju człowieka najpierw dominuje właśnie relacja dziecka z matką. Z perspektywy dziecka te dwie osoby tworzą jedność. I właśnie w tej relacji wzbudza się zawiść.
Zakłada się również, że dziecko rodzi się z nieświadomym wyobrażeniem, że "rzeczy w świecie" i ono samo powstaje z połączenia między, że tak powiem, wklęsłym i wypukłym, z połączenia elementów różniących się od siebie - ojca i matki. Psychoanaliza opisuje zjawiska nazywane kompleksem Edypa. Dziecko dostrzega parę rodziców i w tej już trójkątnej relacji przeżywa zazdrość. Zawiść uznajemy za wrodzoną, a zazdrość opiera się na zawiści.
Startujemy z tym samym poziomem zawiści?
Dzieci, przychodząc na świat, różnią się między sobą, nie są białymi tablicami, tabula rasa, które później zostają zapisane przez środowisko, wychowanie. Rodzimy się z pewnym określonym poziomem lęku, agresji i zawiści. Dzieci z wysokim poziomem wrodzonej zawiści czy zazdrości mają utrudniony rozwój.
Dlaczego?
Bo jeśli dziecko zawistnie atakuje matkę, niszczy ją, to nie może z niej czerpać dobrych rzeczy. Zawiść niszczy to, co jest potrzebne do rozwoju. To jest jak podcinanie gałęzi, na której się siedzi.
Czym różni się zazdrość od zawiści?
Potocznie często myli się te dwa uczucia. Ludzie rzadko je rozróżniają, traktują jak synonim. Różnica polega na tym, że zazdrość jest oparta na uczuciach miłosnych. Temu, kto zazdrości, chodzi o ukochaną osobę, jakąś wartość, ideę i pojawia się niepokój, że to miłosne pragnienie może zostać pokrzyżowane przez rywalkę lub rywala.
Łatwo zauważyć, że przy zazdrości mamy układ trójkątny. Pierwotny trójkąt między matką, ojcem i dzieckiem jest matrycą dla przeżywania zazdrości w dorosłym życiu. Silne namiętności miłosne, seksualne i rywalizacyjne tworzą podstawową tematykę zazdrości.
Rodzimy się z zawiścią?
Tak.
A z zazdrością?
W pewnym sensie też. Jeden z nurtów współczesnej psychoanalizy mówi, że niemowlę rodzi się z pewną nieświadomą wiedzą na temat rzeczywistości. Na przykład, że dziecko przychodzi na świat, "wiedząc", że jest matka, która ma dobry pokarm dla niego. W rozwoju człowieka najpierw dominuje właśnie relacja dziecka z matką. Z perspektywy dziecka te dwie osoby tworzą jedność. I właśnie w tej relacji wzbudza się zawiść.
Zakłada się również, że dziecko rodzi się z nieświadomym wyobrażeniem, że "rzeczy w świecie" i ono samo powstaje z połączenia między, że tak powiem, wklęsłym i wypukłym, z połączenia elementów różniących się od siebie - ojca i matki. Psychoanaliza opisuje zjawiska nazywane kompleksem Edypa. Dziecko dostrzega parę rodziców i w tej już trójkątnej relacji przeżywa zazdrość. Zawiść uznajemy za wrodzoną, a zazdrość opiera się na zawiści.
Startujemy z tym samym poziomem zawiści?
Dzieci, przychodząc na świat, różnią się między sobą, nie są białymi tablicami, tabula rasa, które później zostają zapisane przez środowisko, wychowanie. Rodzimy się z pewnym określonym poziomem lęku, agresji i zawiści. Dzieci z wysokim poziomem wrodzonej zawiści czy zazdrości mają utrudniony rozwój.
Dlaczego?
Bo jeśli dziecko zawistnie atakuje matkę, niszczy ją, to nie może z niej czerpać dobrych rzeczy. Zawiść niszczy to, co jest potrzebne do rozwoju. To jest jak podcinanie gałęzi, na której się siedzi.
Czym różni się zazdrość od zawiści?
Potocznie często myli się te dwa uczucia. Ludzie rzadko je rozróżniają, traktują jak synonim. Różnica polega na tym, że zazdrość jest oparta na uczuciach miłosnych. Temu, kto zazdrości, chodzi o ukochaną osobę, jakąś wartość, ideę i pojawia się niepokój, że to miłosne pragnienie może zostać pokrzyżowane przez rywalkę lub rywala.
Łatwo zauważyć, że przy zazdrości mamy układ trójkątny. Pierwotny trójkąt między matką, ojcem i dzieckiem jest matrycą dla przeżywania zazdrości w dorosłym życiu. Silne namiętności miłosne, seksualne i rywalizacyjne tworzą podstawową tematykę zazdrości.